بیماران مبتلا به کرونا پس از ترخیص از بیمارستان چه اصولی را باید رعایت کنند؟

در میان آمار و ارقام‌هایی که تاکنون درباره کرونا شنیده‌ایم و گاه بعضی از این آمارها حسابی ما را ترسانده‌اند؛ اما ارقامی نیز هستند که حسی از امید به آینده و احتمال بالای شکست دادن کرونا برای بیشتر افراد را ایجاد می‌کنند. از جمله این ارقام، رقم مربوط به افرادی است که پس از ابتلا به بیماری کووید-19 بهبود یافته‌اند و سپس از بیمارستان ترخیص می‌یابند.

اما در این مطلب که بر اساس مقاله‌ای از وزارت بهداشت کشور (نوشته دکتر مصطفی قانعی) نوشته شده، خدمت شما مهراندیشان گرامی عرض می‌کنیم که افراد بهبود یافته و ترخیص شده از بیمارستان، هنوز دوره بیماری‌شان تکمیل نگشته و بهتر است هنگامیکه به منزل رفته و در آنجا بستری می‌شوند یا در دوره قرنطینه به سر می‌برند اصولی را که ذکر خواهیم نمود رعایت کنند.

وقتی فرد اولین علائم ابتلا به کووید-19 را در خود مشاهده می‌کند، تا 3 هفته پس از آن احتمال ناقل بودن دارد و پس از پایان این 3 هفته و با تایید دکتر، او دیگر ناقل نیست و می‌تواند مرخص شود. تحقیقات و آزمایشات مشخص کرده‌اند که مبتلایان بهبود یافته از ویروس کرونا، کمبود انرژی، نفس نفس زدن و از دست دادن اشتها را از خود نشان می‌دهند و همچنین، بخاطر صدماتی که ویروس به ریه و سایر اندام آن‌ها وارد نموده، بدن برای بازگشت به حالت سابق نیاز به زمان دارد. تا موقعی که زمان مذکور طی شود و بدن فرد به حالت سلامتی کامل بازگردد، لازم است که تمام نکات بهداشتی و فاصله اجتماعی را رعایت کند و در غیر اینصورت؛ احتمال بازگشت ویروس در همین دوره نیز وجود دارد.

گام اول: دوره درمان را ادامه بدهید.

پس از ترخیص فرد بیمار نیازمند ادامه درمان می‌باشد، پس لازم است برای پیگیری درمان خود بصورت منظم به درمانگاه و پزشک معالج مراجعه نماید. هر پزشکی زمان تجویز دارو، مدت زمان مصرف آن را نیز معین میکند.

بعد از گذراندن دوران نقاهت اگر بیمار مشکلات و علائمی مانند تب، تنگی نفس و سرفههای خشک مداوم نداشته باشد، نیازی به معاینه مجدد نیست. تنها در صورت داشتن علائمی مانند تب و مشکلات تنفسی باید مجدد به پزشک مراجعه شود.ابتلای مجدد بیماران ترخیص شده به کووید ۱۹ ادعایی اثبات نشده است و معمولا این دسته از بیماران بعد از گذراندن دوران قرنطینه در خانه میتوانند زندگی روزمره و عادی شان را از سر بگیرند.نکات زیر را رعایت فرمایید:

1. اگر دکتر برای فرد بیمار دارویی تجویز کرده است، این نکته بسیار حائز اهمیت می‌باشد که تمام دارو باید دقیقا منطبق بر فواصل زمانی توصیه شده توسط دکتر، مصرف شود. حتی اگر حین مصرف دارو احساس کنید که به بهبودی کامل هم رسیده‌اید، به هیچ عنوان نباید مصرف دارو را قطع کنید و مراقب باشید که احساس بهبودی منجر نشود که فواصل زمانی داروها را بیشتر کنید.
2. پزشک شما هر دارویی را که برای‌تان تجویز نموده و هر برنامه زمانی که برای مصرف آن‌ها توصیه کرده است، مخصوص وضعیت سلامتی شماست. پس، یکی از بدترین کارها این است که یک بیمار نسخه مخصوص خود را به یک بیمار دیگر هم توصیه کند. از انجام این کار اکیدا بپرهیزید و چنانچه فرد بیماری در اطرافیان شما هست از او دعوت کنید که هرچه زودتر به یک پزشک معتبر مراجعه نماید.
3. ممکن است حین مصرف دارو و با گذشت مدتی از بهبودی نسبی‌تان، سرفه‌های خشک یا تب شما شدیدتر گردد، در این صورت هرچه زودتر نزد پزشک بروید و شرایط‌تان را با وی مطرح نمایید.
4. عموما افرادی که کرونا را شکست می‌دهند و موفق می‌شوند که به بهودی برسند، آثاری از این بیماری همراه‌شان خواهد بود. این عوارض به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:

الف. با گذشت زمان و مصرف صحیح داروها بهبود می‌یابند: مثل از دست دادن حس‌هایی از جمله بویایی و چشایی. این امکان وجود دارد که حس‌های ذکر شده بلافاصله بعد از بهبودی به حالت عادی بازنگردند و مدتی بین2 تا 3 ماه طول بکشد که حالت عادی را تحربه کنید.

ب. حالت دوم، عارضه‌های ریوی است مثل سرفه یا تنگی نفس که در این حالت لازم است به پزشک مجددا مراجعه کنید و طبق برنامه دارویی تازه‌ای پیش بروید.

گام دوم: غذا خوردن

در میان انواع داروهایی که تولید شده‌اند و انواع روش‌های درمانی سنتی و مدرنی که به شهروندان معرفی می‌شوند، چیزی به نام «تغذیه صحیح» وجود دارد که در عین سادگی، چنانچه به درستی اصول آن رعایت شود نه تنها قوای جسمانی را تقویت می‌کند بلکه؛ از بروز بیماری‌های عفونی هم پیشگیری نموده و حتی اگر فرد به این بیماری مبتلا گردد با داشتن یک تغذیه صحیح می‌تواند آن بیماری را مهار کند.

پس در هر حالی و با هر بیماری و سطحی که دارید، داشتن یک تغذیه صحیح بر اساس توصیه‌هایی که پزشک‌تان داشته است یک نکته بسیار حائز اهمیت به حساب می‌آید که به هیچ عنوان نباید از آن غافل شوید.

آنچه از بررسی متون علمی و گزارش های مراکز پژوهشی معتبر می توان استنباط نمود، این است که برای مقابله با این بیماری، بهترین شیوه ارتقا و تقویت وضعیت سیستم ایمنی بدن و تامین میزان نیاز به مایعات، الکترولیتها، انرژی، پروتئین و ریزمغذی ها است .

تغذیه برای حفظ ماهیچه‌ها و جلوگیری از ایجاد اختلال در سوخت وساز بدن بسیار حیاتی است و هنگامی که بیماران حدود دو هفته را در بخش مراقبتهای ویژه می‌گذرانند، می‌تواند سبب مشکلات جدی شود.

الف. این پروتکل با هدف شناسایی تغذیه مناسب، حفظ وزن مطلوب و تعیین تداخلات دارو-غذا در بیمارانی که مبتلا به کرونا بوده، می باشد و شامل بررسی شرح حال پزشکی و ارزیابی تغذیه ، تجویز رژیم غذایی مناسب، تجویز حمایت های تغذیه ای مناسب ، ارائه میشود. برخی نکات تغذیه ای شامل:

رعایت تنوع و تعادل در برنامه غذایی و استفاده از همه 5 گروه غذایی شامل گروه نان و غلات با تاکید بر غلات و نان های سبوس دار، انواع جوانه ها و گروه میوه ها با تاکید بر مصرف انواع مختلف میوه ها، گروه سبزی ها با تاکید بر مصرف انواع آنها با رنگهای متفاوت و به ویژه خانواده کلم، گروه گوشت ها با تاکید بر تخم مرغ، مرغ، ماهی، حبوبات و مغزها و گروه شیر و لبنیات با تاکید بر مصرف لبنیات کم چرب.

ب. مصرف منظم وعده های اصلی غذایی و میان وعده در طی روز با تاکید بر صرف صبحانه.

پ. در وعده صبحانه از تخم مرغ، شیرکم چرب و پنیرکم چرب و کم نمک، نان و غلات سبوس دار و میوه و سبزی استفاده شود .مصرف منظم صبحانه کامل در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد .

ت.پروتئین را در اولویت قرار دهید: پروتئین برای ساخت، ترمیم و حفظ ماهیچه‌ها و همچنین برای حمایت ازتولید آنتی‌بادی‌ها و سلوله‌ای سیستم ایمنی بدن لازم است. متاسفانه، میزان دریافت پروتئین معمولا در بیماران کووید 19 پایینتر است.

تامین پروتئین مورد نیاز روزانه بویژه از طریق تخم مرغ و گوشت سفید وحبوبات، منبع خوبی از عنصر روی بوده که فاکتور بسیاری از آنزیم های مهم و موثر در عملکرد غشای سلولی می‌باشد. به دلیل نقش ساختاری پروتئین ها در سیستم ایمنی، مصرف کافی و روزانه منابع پروتئین‌ها بسیار اهمیت دارد.

ث. از حبوبات همراه منابع غذایی ویتامین C مانند نارنج و آبلیموی تازه به منظور جذب بهتر آهن می توان استفاده کرد.

ج. استفاده از منابع غذایی ویتامین B6 همچون تخم مرغ، مرغ، ماهی، قارچ، حبوبات و آجیل ها میتواند در تقویت سیستم ایمنی نقش داشته باشد. ویتامین ب6 در متابولیسم پروتئین نیز نقش دارد.

چ. مصرف غذا به صورت کاملا پخته باشد. به خصوص در مورد گوشت ها، مرغ، ماکیان، ماهی ها و تخم مرغ. توجه کنید که کاملا و به خوبی پخته شده باشد.

ح. مصرف سوپ به منظور دریافت سبزیجات، غلات کامل )مانند جو ( و مایعات مفید است. در تهیه سوپ می توان از منابع پیش ساز ویتامین آ ) هویج، گوجه فرنگی و کدو حلوایی(  و همچنین از انواع سبزیجات برگ سبز نظیر تره، جعفری، اسفناج و گشنیز و بروکلی و پیاز و جوانه ها به دلیل داشتن انواع ویتامین های B و همچنین از تکه های سینه مرغ استفاده نمود.

خ. مصرف مایعات گرم فراوان نظیر آب جوشیده و چای کم رنگ توصیه می شود. مصرف شیر و لبنیات )کم چرب) و ترجیحا پروبیوتیک به مقدار حداقل دو لیوان در روزتوصیه می شود. این گروه منبع خوبی از ویتامین B2 هستند که در سیستم ا یمنی نقش دارند.

د. مصرف مواد غذایی دارای ویتامین و مواد معدنی را افزای ش دهید: ویتامین A ، C ، D و E و روی برای عملکرد سیستم ایمنی بسیار مهم هستند، آنها هم در سلامتی عضلات و هم در انرژی نقش دارند، که با قرار دادن مصرف شیر، ماهیهای چرب، میوهها، سبزیها، آجیل و لوبیا در رژیم غذایی خود، آن ها را تامین کنید.

ذ. مصرف میوه و سبزی تازه، استفاده از تمام زیر گروه های میوه ها به دلیل داشتن پیش ساز ویتامین A و ویتامین C و استفاده از تمام زیر گروه های سبزیجات مشتمل بر سبزیجات زرد، قرمز، نارنجی و سبز رنگ توصیه می شود و باید خوب شسته و ضد عفونی شود. سبزیجات به دلیل داشتن پیش ساز ویتامین آ، اسید فولیک و دارا بودن ویتامین C و رنگ دانه های فراوان سبب ارتقای سیستم ایمنی می گردند.

ر. مصرف انواع مرکبات )پرتقال و نارنگی و لیمو ترش و نارنج( بصورت منظم و روزانه حداقل دو عدد در روزتوصیه می شود. مرکبات حاوی ویتامین C هستند که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارند.

ز. استفاده از روغن مایع ) گیاهی( نظیر روغن کانولا، کنجد و روغن زیتون در پخت غذا و یا به همراه سالاد

توصیه می شود. این مواد نیز حاوی امگا 3 هستند و توصیه می شود که در محدوده انرژی مورد نیاز مصرف شوند )به مقدار مناسب مصرف شود(. به علاوه روغن های مایع گیاهی حاوی ویتامین ای هستند که این ویتامین در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد.

ژ. گنجاندن انواع آجیل و مغز های بی نمک در برنامه غذایی برای تقویت سیستم ایمنی مناسب است. آجیل ها منبع خوبی ازویتامین E و روی و سلنیوم می باشند.البته لازم به ذکر است که نباید درمصرف آنها زیاده روی نمود.

س. از مصرف زیاد فست فودها، گوشت های فرآوری شده و غذاهای سرخ شده اجتناب کنید چرا که این مواد غذایی حاوی نمک زیاد، ا سید های چرب ترانس و ا شباع بوده و برای سلامتی و عملکرد سیست م ایمنی نامطلوب هستند.

ش. از مصرف نوشابه ها و نوشیدنی های شیرین شده با شکر و مصرف قند ساده اجتناب کنید چرا که با تضعیف عملکرد سیستماتیک همراه است.

ص.گرچه بعضی مواد غذایی مانند سیر به واسطه وجود فیتو کمیکال ها در تقویت سیستم ایمنی نقش دارند، بزرگنمایی خاصیت آنها و مصرف بی رویه شان توصیه نمی شود.

ض. اجتناب از مصرف غذا در بیرون از منزل و محل کار کنید. غذاهای بیرون از منزل ممکن است با رعایت نکات بهداشتی دقیق تهیه نشده و نمک و چربی اشباع و ترانس بالایی داشته که سبب تضعیف سیستم ایمنی خواهند شد.

ط. به طور کلی، بیمارانی که به علت بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا فشارخون از رژیم خاصی تبعیت میکنند در صورت ابتلا به کرونا لازم است پرهیزهای رژیم غذای خاص بیماری خود ر ا ادامه دهند.

ظ. حذف گز، سوهان، نقل، نبات، کیک و کلوچه و سایر شیرینی جات در رژیم غذایی خود انجام دهید.

گام سوم: مکمل‌های غذایی

دریافت مکمل ها برای اصلاح کمبود های بدن بعد از بیماری و بهبود قوای جسمی بیماران لازم است. استفاده از ویتامین های D ، E و ریز مغذ ی های روی و سلنیوم در افزایش و تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر بیماری ها از جمله ویروس جدید کرونا بسیار موثر است )در صورت کمبود ویتامین های بدن، مکمل ها مصرف شود و با پزشک مشورت شود(.

ویتامینD:  یافته های جدید تأثیر مکمل ها ی و یتامین D را در کمک به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با کووید- ۱۹ تأیید کرده است. به این معنی که ویتامین D به شدت روی پاسخ به عفونت تأثیر می گذارد.چنانچه غلظت سرمی D3 شما کمتر از 25 است، شما دچار کمبود بوده و با مراجعه به پزشک باید اصلاح شود. در صورتی که سطح غلظت ویتامین D شما بین 20 تا 30 است با مصرف هر دو هفته یکبار یک کپسول 50000IU سطح ویتامین خود را در سطح مناسب حفظ فرمایید. در صورتی سطح غلظت ویتامینD شما بیشتر از 30 است، ماهانه یک کپسول IU 50000 مصرف کنید .

ویتامینE : این ویتامین نیز مانند ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی است که به بدن کمک میکند تا از عفونتها جلوگیری کند. ویتامین E یکی از ریزمغذیهایی است که در سیستم ایمنی نقش دارد؛ بادام، بادام زمینی، فندق و تخمه ی آفتابگردان سرشار از ویتامین E هستند. همچنین اسفناج و کلم بروکلی نیز منبعی برای این ویتامین محسوب میشوند. ویتامین E برای حدود 200 واکنش بیوشیمیایی بدن لازم است، از این رو برای عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار حائز اهمیت است. همچنین مصرف غذاهای سرشار از ویتامین B6 شامل موز، سینه مرغ کم چرب، ماهیهای آب سرد مانند تن ماهی، سیب زمینی پخته شده و نخود نیز در کنار ویتامین E توصیه میشود .روغنهای گیاهی نیز غنی از ویتامین E هستند. بعد از بهبود افراد مبتلا به کویید- 19 در صورت داشتن ضعف و برای تقویت قوای جسمانی به مدت 2 هفته روزانه قرص 100 میلی گرم مصرف شود.

زینک یا روی: خواص روی در تقویت دستگاه ایمنی از قبل شناخته شده است و یک توضیح احتمالی درباره نتایج این بررسی هم این است که اثر ضد التهابی روی ممکن است باعث حفاظت بیماران شده باشد. این بررسی نشان داد که میزانهای روی در خون بیمارانی به علت کووید- ۱۹ درگذشته بودند، بسیار پایینتر از بیمارانی است که از این بیماری جان سالم به در برده بودند . بعد از بهبود افراد مبتلا به کویید19 در صورت داشتن ضعف و برای تقویت قوای جسمانی به مدت 2 هفته روزانه قرص مصرف شود.

منیزیم:  برخی مطالعات اخیر گویای ارتباط منیزیم دریافتی وعفونت های ویروسی می باشد و بر این اساس توصیه می شود دریافت منیزیم از منابع غذایی آن از قبیل دانه ها، مغزها، حبوبات و غلات کامل به مقدار کافی در برنامه غذایی بیماران لحاظ گردد.

آهن: دریافت مقادیر کافی آهن از منابع غذایی غنی از آن در برنامه غذایی بیماران در نظر گرفته شود و درصورت بروز علائم کمبود آهن ارزیابی های بالینی و پاراکلینیکی انجام و بر اساس نتایج آن اقدام درمانی مناسب انجام گیرد.

مکمل پروبیوتیک: استفاده از ترکیبات غذایی پروبیوتیک در این بیماران جهت کنترل عفونت های تنفسی می تواند کمک کننده باشد.

مکمل تقویت کننده ایمنی: توصیه دقیقی درمورد تجویز مکمل تقویت کننده ایمنی نیست .دریافت کافی منابع غذایی حاوی این ترکیبات در این بیماران توصیه می شود.

ویتامین سی: دریافت کافی منابع غذایی غنی از ویتامین C در این بیماران توصیه می شود .در صورت عدم دریافت منابع غذایی توصیه به دریافت مکمل دوز 1گرم روزانه در ترکیب با ویتامین Eبه اندازه هزار واحد بین المللی در تقویت سیستم ایمنی کارامد می باشد.

گام چهارم: داشتن فعالیت‌های مختلف

در صورت خوب بودن سطح اکسیژن خون )بالای 93 درصد(، بیمار میتواند فعالیت های خود را مانند گذشته به سر گیرد. هر چه بیشتر حرکت کنید زودتر بهبود می‌یابید، اما هر فعالیت بدنی باید بر اساس علائم و سطح عملکرد فعلی باشد. خستگی، تنگی نفس و سرگیجه باعث توقف ورزش میشود. بعد از اتمام بیماری کووید19 به مدت دو الی چهار هفته نباید فعالیت بدنی شدید انجام داد. پس از طی این مدت میتوانید فعالیت بدنی سبک مانند پیاده روی و دوچرخه سواری نرم داشته باشید و به تدریج شدت فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. اگر قصد انجام فعالیت بدنی در خارج از منزل را دارید، باید تمام نکات مربوط به فاصله گذاری اجتماعی )حداقل 1.5 متر فاصله از دیگران(  و استفاده از ماسک را رعایت کنید. اگر به دلیل ابتلا به کووید 19 دچار کاهش وزن غیرمعمول شده‌اید، در دوره نقاهت حتما باید برای جبران این کاهش وزن اقدام کنید، چرا که معمولا در این کاهش وزن، بافت‌های بدن از جمله عضلات تحلیل میروند.

انجام دادن حرکات استقامتی: هنگام ادغام حرکت در روال بازیابی، تمرین‌های مبتنی بر استقامت را که بزرگترین گروه‌های عضلانی بدن شما را به چالش میکشد در اولویت قرار دهید. تکرار سه تمرین 15 دقیقه‌ای در هفته، شروع بسیار خوبی است و با پیشرفت بهبودی می‌توانید تکرار و مدت زمان را افزایش دهید. توجه ویژه‌ای بر روی باسن، ران، همچنین کمر و شانه‌ها داشته باشید، زیرا این گروه‌های عضلانی بیشترین قدرت را در بیماران کووید 19 از دست می‌دهند و تاثیرات گسترده‌ای بر توانایی ایستادن دارند. پیاده روی کنید و کارهای روزمره را انجام دهید. برای قسمت بالای بدن، نیز ورزش‌های بازو و شانه انجام  دهید. برای وزن بدن، دمبل‌های سبک، بسیار عالی عمل میکنند .در دوران نقاهت باید هم به نوع تغذیه و هم به نوع فعالیت بدنی توجه کرد، نوع فعالیت بدنی پیشنهادی در این مدت، ورزش مقاومتی سبک مثل تمرینات تحمل وزن است، که به تدریج میتوان شدت این تمرینات را افزایش داد؛ قبل از انجام فعالیت بدنی پنج دقیقه بدن خود را گرم کرده و حرکات ورزشی را به تدریج افزایش دهید تا قلب، ریه و عضلات به تدریج هماهنگی لازم را برای مصرف انرژی و اکسیژن به دست آورند. 10دقیقه قبل از اتمام ورزش از شدت و سرعت ورزش کم کنید تا دستگاه‌های بدن برای دفع مواد زاید تولید شده در عضلات فرصت کافی داشته باشند؛ گرم و سرد کردن بدن قبل و بعد از انجام فعالیت بدنی باعث شادابی شده و از دردهای عضلانی پس از آن پیشگیری می‌کند .

گام آخر: خود را در مقابل کرونا ایمن نمایید.

معمولاً حدود پنج تا شش روز پس از ورود ویروس، علائم ایجاد و یک تا دو هفته بعد، سیستم ایمنی تحریک میشود و آنتی بادی تولید می‌کند و گاهی یک ماه طول می‌کشد تا به حداکثر خود برسد و سپس آنتی بادی کاهش می‌یابد. آنتی بادی، پروتئین هایی است که سیستم ایمنی بدن انسان، برای مبارزه با عفونت تولید می کند. مطالعات نشان داده اند که آنتی بادی های ضد ویروس کرونا، سطوح مختلفی از ایمنی را در برابر عفونت ارایه می دهند .مطالعات جهانی نشان داده که بقای ایمنی سلولی  ) ایمنی بدن در برابر ویروس(  برای مدت شش ماه پس از ابتلا، در افراد مبتلابه ویروس کرونا به صورت خفیف، متوسط و یا بدون علامت را نشان میدهد .