برای اینکه بدانید سرطان سینه چطور ایجاد می‌شود و چطور درمان می‌گردد، باید با سازوکار آن آشنا شوید.
پستان خانم‌ها برای اینکه بتواند برای تغذیه نوزاد تولید شیر کند، از دو قسمت تشکیل شده است. اولی، لوبول‌ها هستند. این لوبول‌ها در واقع غددی هستند که وظیفه تولید شیر را بر عهده دارند.
دومی نیز، مجاری انتقال دهنده شیر از آن غدد به سمت نیپل یا نوک سینه می‌باشند. لوبول‌ها و مجاری هردو توسط بافت‌های چربی سینه پوشانده شده‌اند.
سرطان سینه ممکن است در هر کدام از آن دوبخش اتفاق بیفتد. اگر سرطان در لوبول‌ها شکل گیرد، به آن سرطان لوبولار می‌گوییم و اگر هم در قسمت مجاری رخ دهد، آن را سرطان مجرا می‌نامیم. لوبول‌ها و مجاری همانند شاخه‌های یک درخت به یکدیگر متصل هستند و یک مجموعه بسته را تشکیل می‌دهند.
اما؛ تنها چیزی که این مجموعه بسته را باز می‌کند، نیپل یا نوک سینه می‌باشد. بنابراین، سرطان سینه‌ای که در این مجموعه بسته رخ می‌دهد، از نوع «درجا» یا «غیرتهاجمی» است. اما اگر سرطان به بافت اطراف گسترش یابد؛ از نوع «تهاجمی» خواهد بود.
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه زمانی آغاز می‌شود که، سلول‌های آن رشدی خارج از کنترل داشته باشند. سلول‌های سرطان سینه معمولا باعث شکل گیری توموری می‌شوند که یا بصورت توده احساس می‌شوند یا اینکه، باید توسط اشعه ایکس دیده شوند.
اگرچه سرطان پستان بیشتر برای خانم‌ها اتفاق می‌افتد اما؛ در آقایان هم دیده می‌شود. ذکر این نکته هم مهم است که، اکثر توده‌های پستان از نوع خوش خیم هستند و بدخیم (سرطان) نمی‌باشند.
تومورهای غیرسرطانی سینه اگرچه رشد غیر نرمالی دارند اما؛ به خارج از سینه سرایت نخواهند کرد. آنها همچنین، سلامت زندگی افراد را به خطر نمی‌اندازند اما؛ بعضی از تومورهای خوش خیم در سینه خانم‌ها ممکن است خطر ابتلای آنها به سرطان سینه را افزایش دهند.
به هر ترتیب، هر نوع توده‌ای که در سینه شما ایجاد شود و یا حتی، تغییراتی را که در پستان خود مشاهده کنید، باید توسط متخصص حوزه سلامت معاینه شود. متخصص تشخیص می‌دهد که تومور از نوع خوش خیم است یا از نوع بدخیم که همان سرطان نام دارد.
سرطان پستان چگونه آغاز می‌شود؟
این سرطان، از داخل چند بخش سینه می‌تواند آغاز شود:
- بیشتر موارد، از طریق مجاری انتقال دهنده شیر رخ می‌دهند.
- گاهی موارد، از طریق غددی که وظیفه تولید شیر را به عهده دارند شروع می‌شود.
- موارد دیگری نیز وجود دارند که خیلی رایج نیستند، مثل: تومور فیلودز و آنگیوسارکوما.
- همچنین، اگر سرطان از طریق بافت‌های دیگر پستان شکل گیرد، سارکوماز یا لیمفوماز نام خواهد داشت. البته این نوع، جزو سرطان پستان لحاظ نمی‌شود.
اگرچه در بسیاری اوقات، فرد مبتلا از طریق احساس یک تومور متوجه رشد سلول‌های سرطانی می‌شود اما؛ بعضی اوقات نیز از طریق نشانه‌های دیگر می‌توان آن را تشخیص داد.
نشانه‌های سرطان سینه چیست؟
در اینجا قصد داریم نشانه‌هایی را بررسی کنیم که برای تشخیص این سرطان کارایی دارند. از جمله:
- نشانه مشترک در غالب اوقات، شکل گیری یک توده است. توده‌ای سفت، بدون درد و با لبه‌های نامنظم، از نشانه‌های عمومی سرطان سینه می‌باشد. هرچند، ممکن نشانه‌هایی نیز رخ دهد که برعکس این سه مورد باشند اما باز هم بعنوان تومور بدخیم یا سرطان تشخیص داده شوند.
- تورم تمام یا بخشی از پستان (حتی ممکن است بدون ظهور توده باشد)
- کمرنگی پوست (شبیه پوست پرتقال)
- احساس درد در نوک سینه یا تمام سینه
- انقباض یا فرورفتگی نوک سینه
- قرمزی، خشکی، پوسته پوسته شدن یا ضخیم گشتن کل سینه یا نوک آن
- ترشح نوک پستان (بغیر از شیر مادر)
- تورم غدد لنفاوی (این مورد را در بخش بعد بیشتر توضیح داده‌ایم)
با مشاهده یا احساس هر یک از این نشانه‌ها، بهتر است نزد یک مختصص مراجعه نمایید. ماموگرافی و تست غربال‌گری از جمله کارهایی هستند که برای تشخیص سرطان سینه مناسب می‌باشند.
رابطه غدد لنفاوی و سرطان پستان چیست؟
سیستم لنفاوی از مجموعه‌ای از غدد لنفاوی تشکیل شده است. سیستم لنفاوی، بخشی از سیستم گردش خون است و در محافظت کردن از بدن در مقابل عفونت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
این سیستم بصورت شبکه‌ای از عروق لنفاوی است که مایعی شفاف بنام «لنف» از داخل آنها عبور می‌کند. لنف، بخش‌های مختلف بدن از جمله، بافت‌های سینه را شستشو می‌دهد. بعد از شستن آن بافت‌ها، لنف دوباره به غدد لنفاوی بازگشته، درآنجا تصفیه می‌شود و باز هم وارد گردش خون می‌شود.
چند ناحیه وجود دارند که به آنها «گره‌های لنفاوی» گفته می‌شود. تعدادی از گره‌های لنفاوی مسئول تصفیه و پاک‌سازی پستان می‌باشند. آنها در هر دو طرف استخوان قفسه سینه، زیر بازوها و بالای استخوان ترقوه قرار دارند.
هرکدام از پستان‌ها در ابتدا داخل گره لنفاوی زیر بازو (زیر بغل) تخلیه می‌شوند. اما معمولا؛ در دیگر گره‌های لنفاوی هم تخلیه می‌شوند.
سلول‌های سرطانی پستان می‌توانند از تومور اولیه جدا شوند و سپس، از طریق مایع لنفاوی به قسمت‌های دیگر بدن منتقل شوند. تا زمانی که در مایع لنفاوی قرار داشته باشند، درون غدد لنفاوی گرفتار خواهند شد و تصفیه می‌گردند.
اگر در میان این غدد، سلول‌های سرطانی حضور داشته باشند، نشانگر این خواهد بود که سلول‌های سرطانی توانایی شیوع دارند و از نوع تهاجمی‌تر سرطان پستان هستند.
با این حال؛ حدود 30 درصد از بیماران که تست غدد لنفاوی داده‌اند و جواب تست سرطان‌شان منفی بوده، ممکن است سرطانی داشته باشند که در دیگر ارگان‌های بدن‌شان منتشر شده باشد. (همانند: سرطان استخوان، کبد، شش و ...)
اما بالای 25 درصد از بیماران غدد لنفاوی نیز، اگرچه جواب آزمایش‌شان مثبت بوده اما؛ تومورشان در هیچ جای دیگر گسترش پیدا نکرده است.
به همین خاطر، بررسی کردن غدد لنفاوی سرطان پستان، یک قدم مهم برای ارزیابی سرطان پستان خواهد بود.
چه کسانی متخصص درمان سرطان پستان هستند؟
با توجه به شرایط درمانی بیمار مبتلا به سرطان، گزینه‌های مختلفی برای مراجعه به پزشک و طی کردن فرایند درمانی وجود دارند. از جمله مشاغل مختصص این حوزه، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- جراح سینه یا آنکولوژیست جراح: دکتری است که از جراحی کردن برای درمان سرطان سینه استفاده می‌کند.
- آنکولوژیست پرتودرمان: پزشکی که از پرتودرمانی برای درمان سرطان استفاده می‌کند.
- پزشک آنکولوژیست: از شیمی درمانی و سایر روش‌های درمانی استفاده می‌کند.
- جراح پلاستیک: پزشکی که تخصصش در بازسازی یا ترمیم بخش‌های مختلف بدن است.
بجز این چهار مورد اصلی، افراد دیگری نیز وجود دارند که در پروسه درمان کنار شما خواهند بود.
منابع:
انجمن سرطان آمریکا
مرکز سرطان روگل (دانشگاه میشیگان)